Vitamin B12, kobalamin olarak da bilinen ve yapısında kobalt içeren insan vücudunda sentezlenemeyip dışarıdan alınması zorunlu olan metaloprotein özelliğinde bir vitamindir. B12 vitamini diğer suda çözünen vitaminlerin aksine bitkiler tarafından sentezlenemezler. Mikroorganizmalar tarafından sentezlenen vitamin B12 hayvansal kaynaklarda bol miktarda bulunurken bitkisel kaynaklar vitamin B12 içermezler.
Vitamin B12; insan vücudunda iki enzim sisteminde kofaktör olarak görev alır. Vitamin B12 fizyolojik etkilerinin çoğunluğunu homosistein metiyonin döngüsüne sağladığı katkı yoluyla gösterir. Vitamin B12 yetmezliği çoğunlukla emilim mekanizmaları ile ilişkili bozukluklardan kaynaklanır ve öncelikle nörolojik ve hematolojik hastalıklar olmak üzere pek çok hastalıkla ilişkilendirilir. B12 vitamini, kan hücrelerinin olgunlaşmasında, sinir sisteminin fonksiyonlarını yerine getirmesinde ve DNA sentezinde rolü olan kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesinde önemli bir rol oynar.
Vitamin B12 biyoyararlılığı gastrointestinal sistemde absorbe edilme kapasitesine göre her insanda farklılık göstermektedir. Vitamin B12 absorbsiyonu karmaşık bir yapıda olmakla birlikte yaş ilerledikçe olumsuz yönde değişiklikler meydana gelmektedir.
Vitamin B12 absorbsiyonu tüketilen gıdalardaki protein miktarına ve çeşidine göre de farklılık göstermektedir. B12 vitamini, besinlerin ısıtılması sonucu çok fazla kayba uğramaz ancak gıdaların işlenmesi, depo edilmesi ve konserve edilmesi gibi durumlarda çok daha fazla B12 vitamini kaybı oluşturmaktadır.
Vitamin B12 eksikliği günümüz koşullarında yaygın görünen bir sağlık sorunudur. Semptomları sinsi bir şekilde neredeyse birkaç yıl boyunca kendini göstermeden gelişir ve beraberinde birçok yaygın metabolik bozukluğa da sebep olur.
Vitamin B12 eksikliği nedenleri; hayvansal gıdadan eksik diyet, mide asidi azlığı, Pernisiyöz anemi, gastrektomi, pankreas hastalıkları, Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı, bağırsakta bakteriyel çoğalma ve parazitoz, HIV, skleroderma, Multiple Skleroz, kalıtımsal transkobalamin eksikliği, metformin ve kolşisin gibi ilaçların kullanımıdır.
Metil kobalamin, insanlarda kobalamine bağlı enzimlerde kullanılan kobalaminin iki koenzim formundan biridir. Metil kobalamin, B12 vitamini eksikliğini ve komplikasyonlarını tedavi etmek veya önlemek için kullanılan, biyotransformasyon olmadan kan beyin bariyerini geçebilen aktif B12 vitamini formudur.
Metil kobalamin vücutta daha iyi tutulur ve kobalaminin doku konsantrasyonlarını siyanokobalaminden daha iyi artırır.
Referanslar
1. Esma Nur KOÇİ, Zehra GÜLSÜNOĞLU KONUŞKAN. B12 VİTAMİNİ: KAYNAKLARI, METABOLİZMASI VE EKSİKLİĞİ. SAĞLIK & BİLİM 2022: Medikal Araştırmalar-1 KARAMAN, Onur.
2. Sezgin Yılmaz. Vitamin B12 Yetersizliğine Yaklaşım. Konuralp Tıp Dergisi 2019;11(3): 482-488
3. Şeyda AKKUŞ ARSLAN, İsmail ARSLAN, Figen TIRNAKSIZ. Cobalamins and Methylcobalamin: Coenzyme of Vitamin B12. FABAD J. Pharm. Sci., 38, 3, 151-157, 2013
4. National Library of Medicine. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/71306319